Blog

Odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie.

Nie ma obecnie lepszego przykładu na ukazanie sprawy związanej z niesłusznym skazaniem, niż przypadek Pana Tomasza Komendy, który będzie żądał od Skarbu Państwa 18 mln zł (1 mln za każdy rok niesłusznie spędzony w zakładzie karnym).

Kiedy przysługuje odszkodowanie i zadośćuczynienie?

Warunki jakie muszą być spełnione do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych i zadośćuczynienia za doznaną krzywdzę od Skarbu Państwa to:

1. prawomocne orzeczenie w stosunku do poszkodowanego kary;
2. wykonanie tej kary w części lub w całości (w przypadku skazania na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania – nie ma podstaw do występowania z roszczeniem);
3. poniesienie w związku z wykonaniem kary szkody (wówczas możemy starać się o odszkodowanie) lub krzywdy (wówczas możemy starać się o zadośćuczynienie);
4. uniewinnienie lub skazanie  na łagodniejszą karę (np. zamiast kara pozbawienie wolności na karę ograniczenia wolności) albo umorzenie postępowania

Zgodnie z art. 552 § 1 k.p.k “Oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania lub kasacji został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść. 

Zgodnie z art 552 § 2 k.p.k. Przepis § 1 stosuje się także, jeżeli po uchyleniu skazującego orzeczenia postępowanie umorzono wskutek okoliczności, których nie uwzględniono we wcześniejszym postępowaniu.

O jakich kwotach mówimy?

W przypadku kwoty zadośćuczynienia należy brać pod uwagę szereg czynników, w szczególności:  rozmiar i charakter doznanych cierpień fizycznych i  psychicznych (np. znaczne obniżenie nastroju, zaburzenia psychiczne, próby samobójcze), czas trwania, warunki pobytu (np. niezapewnienie odpowiedniej opieki lekarskiej). Nie ma jednak prostego przelicznika, każda sprawa jest indywidualna.

Roszczenie odszkodowawcze dotyczy szkody majątkowej, a najlepszym jego  przykładem będzie utracony dochód wskutek przebywania w zakładzie karnym. Szczególnie dotkliwe były sprawy w których poszkodowany tracił firmę na którą pracował niemalże całe swoje życie. 

Należy pamiętać również, że ustalając wysokość odszkodowania, sąd uwzględnia zaliczenie oskarżonemu okresu niesłusznego stosowania kar, środków karnych, środków zabezpieczających lub środków przymusu, których dotyczy wniosek o odszkodowanie, na poczet kar, środków karnych lub środków zabezpieczających orzeczonych w innym postępowaniu.

Przedawnienie roszczeń

Omawiane roszczenia o zadośćuczynienie i odszkodowanie  przedawniają się po upływie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia, w wypadku tymczasowego aresztowania – od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w razie zaś zatrzymania – od daty zwolnienia.