Blog

Czym jest sztuczna inteligencja?

Brak jest jednej, powszechnie przyjętej definicji sztucznej inteligencji (Artificial intelligence). Mocno upraszczając, AI postrzegać można jako program komputerowy, który wykonuje czynności będących domeną ludzi. AI ma zdolność do uczenia się. Potrafi analizować, wyciągać wnioski, pisać, czytać, tłumaczyć, tworzyć obrazy, muzykę itd. Co zatem z prawem autorskim? Komu przysługuje prawo autorskie wytworzonych rezultatów AI?

Przepisy prawa polskiego i UE.

W szerokim ujęciu prawnym istotnym uregulowaniem jest Konwencja Berneńska. Jest to umowa międzynarodowa, która przewiduje, że dzieła pochodzące od autorów z państw członkowskich są automatycznie chronione w każdym z państw członkowskich Konwencji Berneńskiej, bez konieczności spełniania jakichkolwiek formalności rejestracyjnych. Polska jest stroną Konwencji Berneńskiej. W konwencji przyjęto, że ochroną objęty jest wytwór, który stanowi własną, oryginalną twórczość intelektualną autora. W domyśle zatem chodzi o działalność człowieka.

Krajowe przepisy prawa autorskiego wskazują, że autorem utworu może być tylko człowiek. Tak samo jest to postrzegane na gruncie prawa Unii Europejskiej. Dobrym przykładem jest Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (Wyrok TS z 16.07.2009 r., C-5/08, Infopaq International A/S v. Danske Dagblades Forening, EU:C:2009:465.), w którym orzekł, że niezbędną cechą utworu jest „że stanowi własną twórczość intelektualną jego autora”.

Czy wytwór AI jest chroniony prawem autorskim?

Wobec faktu, że twórczość AI nie pochodzi od człowieka, to nie zostaje ona objęta ochroną prawa autorskiego. Nie wkluczone jest jednak, że w konkretnych przypadkach, ochrony można poszukiwać w innych przepisach, tj. w ustawie zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czy też w ogólnych przepisach kodeksu cywilnego (23 i 24 KC).

Czy należy wykluczyć objęcie ochroną prawnoautorską wytwory AI ?

Są zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy takiego stanowiska. Jedni uważają, że brak jest możliwości odtworzenia, czy też wykazania bez żadnych wątpliwości jaki był wkład „ludzki” w taki wytwór AI. W konsekwencji uznają, że rezultatu uzyskanego dzięki AI nie można uznawać jako działalność człowieka. Wskazują, że AI tworzy jedynie w ramach zaprogramowanego systemu, co powoduje brak „twórczości” przypisywanej działaniom ludzi.

Inni z kolei uważają, że należy przyznać ochronę dla wytworów stworzonych przez AI, ponieważ powstają one w oparciu o procesy zaprogramowane przez człowieka. Osoba tworząca za pomocą AI nie musi – według nich – bezpośrednio tworzyć utworu, a jedynie zapewniać swoją namiastkę twórczości w całym tym procesie.  

Działalność twórcza przy pomocy AI z pewnością będzie budzić  „autorskie kontrowersje”, jednakże temat ten powinien być należycie uregulowany.