Czym jest rękojmia?
Rękojmia mówiąc wprost, to odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego za wady fizyczne i prawne rzeczy.
Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
rzecz nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
Wada prawna występuje wówczas, gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.
Jak i kiedy zgłosić rękojmię?
Nie ma ściśle określonej formy – można ją złożyć zarówno w formie pisemnej jak i ustnej. Zalecane jednak jest w celach dowodowych posługiwanie się formą pisemną. Pamiętać należy, że brak posiadania paragonu fiskalnego nie wyklucza możliwości zgłoszenia rękojmi. Paragon, jest jednym z wielu możliwych dowodów zakupu, jaki konsument może przedstawić sprzedawcy. Dowodem, może być również, przykładowo – potwierdzenie płatności, wyciąg z rachunku bankowego, e-mail czy zeznanie świadków.
Okres rękojmi trwa 2 lata od momentu wydania towaru (w przypadku nieruchomości – 5 lat). Pamiętać należy, że przez pierwszy rok trwania rękojmi, domniemywa się, że wada rzeczy istniała już w momencie sprzedaży towaru. Wówczas to na sprzedawcę przeniesiony jest obowiązek udowodnienia winy kupującego – co znacznie polepsza pozycję kupującego.
Jakie roszczenia przysługują kupującemu:
W ramach kupującemu rękojmi przysługują co do zasady, alternatywnie cztery uprawnienia, których wybór należy do kupującego:
uprawnienie do żądania obniżenia ceny,
uprawnienie do odstąpienia od umowy,
żądanie wymiany rzeczy na rzecz wolną od wad,
żądanie usunięcia wady rzeczy.
Możliwość skorzystania z każdego z tych uprawnień może jednak podlegać pewnym ograniczeniom. Mogą to być ograniczenia naturalne (np. naprawienie wady nie będzie możliwe, jeżeli jest ona nieusuwalna) albo ograniczenia prawne, związane z interesem sprzedawcy. Niekiedy też, realizacja jednych uprawnień wyłącza stosowanie drugich.
Żądanie obniżenia ceny
Skuteczne złożenie oświadczenia o obniżeniu ceny wywołuje skutek w postaci zmiany treści umowy przez odpowiednią redukcję zobowiązania kupującego do zapłaty ceny. W rezultacie kupujący może odmówić zapłaty lub zażądać zwrotu odpowiedniej części ceny.
Zgodnie z art. 560 § 3 kodeksu cywilnego ,,obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady.”
Oczywiście zakres obniżenia ceny podlega kontroli sądu w ramach ewentualnego, późniejszego postępowania sądowego i bywa bardzo często skutecznie kwestionowany przez sprzedawcę.
Uprawnienie do odstąpienia od umowy
Złożenie przez kupującego oświadczenia woli o dostąpieniu od umowy, powoduje (co do zasady – z pewnymi wyjątkami opisanymi poniżej) rozwiązanie umowy. Odstąpienie wywołuje skutki ex tunc, umowę uważa się zatem za niezawartą, a strony są zobowiązane do zwrotu wzajemnych świadczeń. Pamiętać jednak należy, że sprzedawca ma możliwość „obrony” przed złożonym oświadczeniem kupującego o odstąpieniu od umowy.
Sprzedawca może kwestionować złożone oświadczenie, powołując się na nieistotność wady rzeczy. Zgodnie bowiem z art. 560 § 4 k.c. kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna. Ocena istotności wady niejednokrotnie budzi problemy na gruncie praktycznym i jest najczęściej dokonywana przez sąd.
Ponadto, sprzedawca ma jeszcze inną możliwość uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia kupującego o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie nie będzie skuteczne jeżeli sprzedający niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od was lub wadę usunie (art. 560 § 1 k.c.). W tym jednak miejscu zaznaczyć należy, że sprzedawca nie będzie mógł uchylić się od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli rzecz była już naprawiana lub wymieniana, albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
Wymiana rzeczy, usunięcie wady.
Sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego (561 § 1 i 2 k.c.).
Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej. (561 § 3)
Skomentuj