Blog

Dobrowolne poddanie się karze (DPK) jest jednym ze sposobów zakończenia postępowania karnego. Wniosek o dobrowolne poddanie się karze może zostać złożony zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i wówczas, gdy sprawa trafi już do sądu.

Czym jest dobrowolne poddanie się karze (art. 335 § 1 KPK)?

W postępowaniu przygotowawczym, a więc etapie kiedy sprawa jeszcze nie trafiła do sądu, dobrowolne poddanie się karze polega uzgodnieniu z prokuratorem kary.  Wówczas prokurator  zamiast z aktem oskarżenia, występuje do sądu z wnioskiem o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek.

Warunki jakie muszą być spełnione, aby można było zastosować dobrowolne poddanie się karze to:

– przyznanie się do winy przez podejrzanego;

Przyjmuje się, że oświadczenie podejrzanego powinno zawierać wyraźne stwierdzenie, że zrozumiał treść postanowionego mu zarzutu oraz że się do niego przyznaje, a następnie musi on złożyć wyjaśnienia.

– w świetle wyjaśnień podejrzanego okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości;

W przypadku, gdy złożone wyjaśnienia pozostają w sprzeczności ze zgromadzonymi już dowodami – ta przesłanka może zostać uznana za niespełnioną. Ponadto jeżeli sąd dysponuje sygnałem wskazującym na istnienie wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, np. podejrzany przy przesłuchaniu w postępowaniu przygotowawczym oskarżony oświadczył, że leczy się psychiatrycznie na depresję – to przyjęcie przez sąd, że wina oskarżonego nie budzi wątpliwości będzie bezpodstawne. Wątpliwości nie mogą budzić także inne istotne okoliczności jak: rozmiar wyrządzonej szkody, stopień zawinienia, stopień szkodliwości społecznej czynu.

– postawa podejrzanego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.

Przykładowo: podejrzany wyraża skruchę, chce naprawić wyrządzoną szkodę lub zadośćuczynić za krzywdę. Zaproponowana kara osiągnie swój cel w postaci powstrzymania się przez podejrzanego od popełnienia kolejnych przestępstw.

Należy pamiętać, że ostatecznie decyzje w przedmiocie DPK podejmuje sąd.

Czy dobrowolne poddanie się karze jest możliwe bez przyznawania się do winy (art. 335 § 2 KPK)?

Tak. Podejrzany nie musi się przyznawać do winy, aby skorzystać z dobrowolnego poddania się karze. Jednak wówczas dobrowolne poddanie się karze stosowane jest na podstawie innego przepisu.

Warunki jakie wówczas muszą być spełnione:

– okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości;

– oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami;

– postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.

Wówczas postępowanie różni się tym, że prokurator (inaczej jak w przypadku przyznawania się do winy) – sporządza akt oskarżenia. Do tego aktu oskarżenia  dołącza natomiast wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek. 

Dobrowolne poddanie się karze po skierowaniu sprawy do sądu (338 a KPK)

W przypadku, gdy do sądu został skierowany już  akt oskarżenia – ten jest doręczany oskarżonemu. Na tym etapie również jest możliwość dobrowolnego poddania się karze.

Oskarżony, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może przed doręczeniem mu zawiadomienia o terminie rozprawy złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.

Do wniosku oskarżony powinien dołączyć odpisy dla oskarżyciela publicznego i pokrzywdzonego.

Dobrowolne poddanie się karze na rozprawie (art. 387 KPK)

W przypadku, gdy oskarżony nie skorzystał z możliwości dobrowolnego poddania się karze przed doręczeniem mu zawiadomienia o terminie rozprawy – ma jeszcze taką  możliwość na rozprawie.

Do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej (a jeśli tylko on  sam jest oskarżony – to do czasu zakończenia jego przesłuchania) – oskarżony, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.

Wniosek od DPK oskarżony może sformułować zarówno ustnie do protokołu rozprawy, jak i w piśmie procesowym.

Czy pokrzywdzony musi wyrazić zgodę na DPK?

Nie jest wymagana osobna zgoda pokrzywdzonego. Jednakże samo uwzględnienie wniosku o DPK jest możliwe tylko wówczas, jeżeli nie sprzeciwi się temu pokrzywdzony, należycie powiadomiony o terminie posiedzenia. Pokrzywdzony powinien być poinformowany przez sąd o sprawie związanej z dobrowolnym poddaniem się karze. Następnie warunkiem uwzględnienia wniosku jest to, że nie zgłosi on swojego sprzeciwu.

Czy oskarżony może cofnąć wniosek o dobrowolne podanie się karze?

Tak. Oskarżony może cofnąć zgodę, aż do momentu wyrokowania przez sąd, i to bez żadnych ograniczeń, ani warunków.

Czy warto się dobrowolnie poddać karze?

Każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Wiele zależy od zgromadzonych w sprawie dowodów i okoliczności. Mówiąc wprost – należy przeanalizować, czy są realne szanse na uniewinnienie. Samo dobrowolne poddanie się karze daje możliwość szybkiego zakończenia sprawy, a więc może zaoszczędzić wiele czasu i nerwów. Zawsze dobrze jest skonsultować się z adwokatem, który przeanalizuje sprawę i przedstawi najlepsze rozwiązanie. Nie zawsze dobrowolne poddanie się karze jest najkorzystniejszym rozwiązaniem. Można bowiem rozważyć, czy w sprawie nie byłoby zasadne warunkowe umorzenie postępowania.