Blog

Na czym polega cytowanie?

Cytowanie polega na przytoczeniu w osobnym utworze pewną część innego rozpowszechnionego utworu (najczęściej tekst, ale może to być również zdjęcie, film lub inne utwory). Cytować można również drobne utwory w całości (np. krótki wiersz). Cytowanie musi spełniać określone cele. W szczególności będzie to wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie. Cytowanie powinno nawiązywać do utworu głównego.

art. 29 ustawy prawo autorskie

“Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości”.

Podstawowe błędy w cytowaniu tekstu:

1. Niewłaściwe formatowanie cytatu – brak wyraźnego oznaczenia cytatu, np. poprzez umieszczenie go w cudzysłowie lub kursywie oraz brak podania źródła cytatu, np. w formie przypisu dolnego.
2. Brak precyzji w odniesieniu do źródła – niepodanie dokładnych informacji o źródle, takich jak wydawnictwo, miejsce wydania oraz rok publikacji, co utrudnia innym osobom odnalezienie źródła.
3. Nieodpowiednie zastosowanie cytatu – wstawianie przypadkowych cytatów, które nie popierają argumentów autora lub nie uzasadniają jego tez.  
4. Brak odniesienia do pierwotnego źródła cytatu – powtórzenie cytatu z drugiego źródła bez wskazania oryginalnego źródła, co prowadzi do błędnego przypisania informacji.
5. Plagiatowanie – kopiowanie lub przerabianie cudzych tekstów, bez wymienienia ich źródła, co jest uznawane za naruszenie praw autorskich i może stanowić przestępstwo. 

Przykłady cytowania 

Youtuber nagrywający recenzję danego filmu, może na prawie cytatu umieścić w swoim nagraniu urywki z tego filmu, gdy celem cytowania będzie analiza, krytyka lub wyjaśnienie. Cytat ma wówczas związek z głównym utworem.

Jednakże, jeśli inny Youtuber zamieści w swoim nagraniu utwór muzyczny w tle, który ma jedynie urozmaicać przekazywane treści i nie jest to związane z konkretnym celem, to prawa autorskie zostaną naruszone. Samo podanie autora piosenki nie wystarczy.

Wielkość cytatu

Przepisy nie określają jak wielki może być cytat. Chodzi nie o wielkość cytatu, a jego relację do cytowanego utworu oraz funkcję jaką ma spełniać.  W stosunku do całości utworu sam cytat powinien pełnić rolę podrzędną. Chodzi o to, żeby cytowany utwór był w takiej proporcji, aby nie było wątpliwości, że utwór w którym został użyty stanowi własne, samoistne dzieło.

Oznaczenie cytatu.

Cytat musi być tak oznaczony, aby standardowy odbiorca wiedział, że zapoznaje się z cytowanym fragmentem. W każdym poszczególnym przypadku użycia innego utworu należy podać autora oraz źródło. W przypadku tekstu należy również odpowiednio go oznaczyć. Najczęściej odbywa się to poprzez ubranie tekstu w cudzysłów, podanie autora i źródła.